www.na4lapachi1smyczy.fora.pl

Mindy

Budowa stawu biodrowego:
Staw biodrowy zbudowany jest z panewki, która obejmuje głowę kości udowej. Dodatkową stabilizację zapewnia więzadło poprzeczne panewki, a głowa kości udowej w centralnej części połączona jest więzadłem głowy z panewką. Głowa kości udowej przypomina kulę i jest dokładnie dopasowana do panewki. Panewka i głowa kości udowej pokryte są chrząstką stawową, całość otoczona jest torebka stawową. Wszystkie struktury powleczone są mazią stawową tak by ruchy w stawie przebiegały bez oporów. Otaczające staw mięśnie dodatkowo stabilizują.

Dysplazja stawów biodrowych to dziedziczne schorzenie występujące zazwyczaj u psów szybkorosnących, dużych ras. Bezpośrednią przyczyną schorzenia jest rozluźnienie struktur (więzadła, torebka) otaczających staw biodrowy. Prowadzi to w efekcie do niedopasowania w stawie i do przemieszczenia głowy kości udowej w stosunku do panewki miednicy. Mamy wtedy do czynienia z nadwichnięciem lub zwichnięciem. Schorzenie dotyczy zazwyczaj obydwu stawów (80% przypadków).

Przyczyny
Dokładny mechanizm powstawania nie został w pełni poznany, ale przyjmuje się, że w 70% decydują geny, a w 30% środowisko

Dziedziczne uwarunkowania to pierwotne rozluźnienie tkanki łącznej i mięśniowej okolicy stawów biodrowych, nieprawidłowe ukątowanie szyjki kości udowej.

Czynniki środowiskowe (zewnętrzne) potęgują predyspozycje genetyczne.

Zaliczamy do nich:

# nieprawidłowe żywienie i za szybki wzrost - karma zbyt bogata w energię i zbyt dużo wapnia doprowadza do opóźnienia rozwoju więzadeł, torebek stawowych i muskulatury w stosunku do szkieletu. U młodych zwierząt więzadła i torebki stawowe są bardzo podatne na rozciąganie. Brak dostatecznego wsparcia ze strony mięśni pogłębia rozluźnienie stawu. Psy z silnie rozwiniętą muskulaturą zadu są mniej podatne na dysplazję. Psy, u których udział tkanki tłuszczowej wynosi 5-10% m.c. (psy krępe, limfatyczne, o słabo wyodrębnionych mięśniach i luźnej skórze) chorują częściej niż psy, u których udział tkanki tłuszczowej wynosi 1-2% m.c. (psy o wyraźnie zarysowanych mięśniach i przylegającej skórze)
# przetrenowanie psa - intensywne biegi, skoki, a zwłaszcza gwałtowne ruchy przy aportowaniu doprowadzają do znacznych przeciążeń w obrębie stawów
# urazy biodra.

Szczenięta rodzą się z prawidłowymi stawami biodrowymi. Zmiany w obrębie stawów - postępująca niestabilność rozwijają się do ok. 24 mies. W efekcie dochodzi do uszkodzenia chrząstki i więzadeł. Pojawiający się stan zapalny i ból doprowadza do ograniczenia ruchu i likwidacji mechanizmu podciśnieniowego. Czynniki te pociągają za sobą zaniki mięśniowe, brak prawidłowego odżywiania struktur chrzęstnych stawu - w takich warunkach destrukcja stawu postępuje szybciej - pojawia się błędne koło. Zmianom zapalnym i zwyrodnieniowym towarzyszą zaburzenia ruchu, a brak ruchu wyklucza możliwość powrotu do zdrowia.

Największa podatność na rozwój zmian występuje w wieku do 6 mies. - w tym okresie w wyniku gwałtownego wzrostu wielkość psa zmienia się szybciej niż siła mięśni i więzadeł utrzymujących stawy.

Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj w 5 – 8 mies. życia:

kulawizna, chwiejny chód, trudności przy wstawaniu, ograniczone odwodzenie, zmiana w sposobie biegania (galop lub „kicanie królika”).

U zwierząt młodych objawy mają często charakter ostry. Przyczyną jest ograniczony kontakt głowy kości udowej z panewką i wynikające z tego miejscowe przeciążenia - doprowadza to do mikrozłamań i rozrywania włókien nerwowych w okostnej.

U psów starszych objawy mają charakter przewlekły i wynikają z rozwoju wtórnych zmian zwyrodnieniowych.

Rozpoznanie
Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu, badania klinicznego i radiograficznego. Badaniem klinicznym (próby Ortolaniego, Barlowa, Bardensa) nieprawidłowości w obrębie stawów biodrowych można stwierdzić już w wieku 6-8 tyg.
Część badania klinicznego przeprowadza się w znieczuleniu
Uzupełnieniem badania klinicznego jest badanie radiograficzne wykonywane w nieczuleniu ogólnym.
Obecnie za najbardziej obiektywną ocenę stawów biodrowych uważa się metodę PennHip. Polega ona na wykonaniu zdjęć w trzech projekcjach. Pomiary wykonane na uzyskanych radiogramach pozwalają na wyznaczenie współczynnika DI (Distraction Index) określającego stan bioder. Metodę tą stosuje się powyżej 4 miesiąca życia.
Dodatkowo, dla pełniejszej oceny stawów biodrowych stosuje się metodę DAR (Dorsal Acetabular Rim), która umożliwia wyznaczenie kąta nachylenia górnego sklepienia panewki stawu biodrowego i dokladną analizę górnej krawędzi panewki. Ostateczne badanie rtg, które pozwoli w 100% wykluczyć dysplazję powinno się przeprowadzić w wieku 24mies. (do takiego wieku choroba może się rozwijać).

Bardzo istotna jest wczesna diagnostyka - już u kilku-, kilkunastotygodniowych szczeniąt. Wtedy możliwości pomocy zachowawczej i chirurgicznej są nieporównywalnie większe niż u zwierząt kilku- kilkunastomiesięcznych bądź dorosłych z już rozwiniętymi zmianami w obrębie bioder.
Odpowiednio wcześnie zdiagnozowana dysplazja bioder pozwala na przeprowadzenie skutecznych operacji, np. JPS czy TPO

Do określenia stopnia dysplazji stosuje się następującą skalę ocen:

# A - stawy biodrowe normalne
# B - Stawy biodrowe prawie normalne
# C - dysplazja nieznaczna
# D - dysplazja częściowa (ograniczona)
# E - dysplazja ciężka

U psów należących do ras zagrożonych dysplazją zaleca się:

dużą ilość niezbyt obciążających ćwiczeń (pływanie, spacer na smyczy)

dietę ubogą w kalorie i wapń, bogata w chondroprotetyki - najistotniejsze jest właściwe żywienie w pierwszych tyg. życia. Prawidłową dietę najłatwiej jest wdrożyć podając psu wyłącznie gotową, zbilansowaną karmę dla psów dużych ras.

Leczenie
Zachowawcze bądź operacyjne
Leczenie zachowawcze nadaje się dla psów, które nie wykazują zaawansowanych zmian radiologicznych, nie mają objawów klinicznych bądź objawy są słabo nasilone i pojawiają się jedynie okresowo. Psy z ewidentnymi objawami klinicznym bądź zaawansowanymi zmianami radiologicznymi należy zakwalifikować do leczenia chirurgicznego.

Leczenie zachowawcze to:

racjonalny ruch (spacery, pływanie), okresy przeznaczone na odpoczynek w ograniczonej przestrzeni, eliminacja biegów, skoków, aportowania

utrzymanie prawidłowej wagi ciała - prawidłowe żywienie - gotowa przemysłowa karma dla psów dużych ras ma odpowiednią zawartość kalorii, mikro i makroelementów oraz witamin

dodatki żywieniowe - chondroprotetyki - związki mające na celu poprawienie stanu chrząstki stawowej

leki przeciwbólowe i przeciwzapalne - zwierzę racjonalnie używa chorej kończyny i wolniej postępują zmiany zwyrodnieniowe.

O wyborze metody leczenia chirurgicznego decyduje lekarz biorąc pod uwagę stopień zaawansowania choroby, wiek zwierzęcia oraz nastawienie i przygotowanie właściciela.